Średniowiecze
trwało w Europie od V do XV wieku n.e. i rozpoczęło się wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego, a zakończyło wraz z nastaniem wielkich odkryć geograficznych. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzyńskie (w tym różne ludy germańskie) tworzyły nowe państwa. Większość nowo powstałych królestw zaadaptowała niektóre z nadal istniejących rzymskich instytucji. Powstawały pierwsze uniwersytety. W miarę rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa zakładane były klasztory a życie intelektualne tego okresu było zdominowane przez scholastykę – filozofię uzasadniającą prawdy wiary. Rozwinęła się egzegeza, czyli sztuka rozumienia i wykładania ukrytych w świętych tekstach prawd, alegorii i metafor.
W licznych iluminacjach znajdziemy wiele przykładów graficznych modeli klasyfikacji czy hierarchii często przyjmujących formę drzewa. Ciekawym przykładem wizualizacji wiedzy jest Mapa O-T ukazująca świat schematycznie jako oblany ze wszystkich stron morzem okrąg podzielony
literą T na trzy części reprezentujące ówcześnie znane kontynenty: Europę, Azję i Afrykę.
z Sewilli
Izydor z Sewilli
(ur. 560, zm. 636)
arcybiskup Sewilli, święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła zwany „ostatnim znawcą starożytnego świata”. Dziełem, które
po sobie pozostawił była „Etymologia” znana również jako „Początki” - etymologiczna encyklopedia zawierająca zebrane
i zorganizowane bogactwo wiedzy z setek źródeł klasycznych. „Etymologia" obejmuje encyklopedyczny zakres tematów
począwszy od gramatyki i retoryki przez wiedzę o ziemi i kosmosie, wiedzę o budynkach, metalach, wojnie, statkach,
ludziach, zwierzętach po medycynę, prawo i religię.
Wykres pokrewieństwa z „Etymologii” Izydora z Sewilli
Mapa O-T – popularna w średniowiecznej Europie ukazuje świat schematycznie jako oblany ze wszystkich stron morzem okrąg, podzielony literą T na trzy ówcześnie znane kontynenty: Europę, Azję i Afrykę. Guntherus Ziner 1472 r.
Mapa O-T z pierwszej wersji drukowanej „Etymologii” Izydora z Sewilli
z Saint-Omer
Lambert z Saint-Omer
(ur. 1061, zm. 1125)
opat klasztoru Saint Omer i autor „Liber Floridus” - średniowiecznej encyklopedii, na którą składały się z fragmenty ponad 192 dzieł autorów starożytnych i współczesnych m.inn. Pliniusza, Seneki, Publiliusza Syrusa, Pawła Orozjusza, Ambrozjusza Teodozjusza Makrobiusza, Paulina z Noli, Świętego Hieronima, Izydora, Grzegorza z Tours i innych. Encyklopedia zawiera historię powszechną zapisaną chronologicznie do roku 1119. Omawia również tematy biblijne, astronomiczne, geograficzne, filozoficzne
i przyrodnicze.
Ilustracja z „Liber Floridus”
Ilustracja z „Liber Floridus”
Fragment mapy świata, ilustracja z „Liber Floridus”
Ilustracja z „Liber Floridus”
Ilustracja z „Liber Floridus”
Ilustracaja z „Liber Floridus”
Ilustracaja z „Liber Floridus” wyjaśniająca w jaki sposób nastąpi koniec świata
Ilustracaja z „Liber Floridus” przedstawiająca cykle księżyca i cykl pór roku z czterech stron świata
z Fiore
Joachim z Fiore
(ur. 1130/1135, zm. 1202)
teolog i mistyk chrześcijański, cysters, a następnie założyciel własnej kongregacji zakonnej S. Giovanni in Fiore. Uchodził za proroka, spotykał się z królami i papieżami, wpłynął na egzegezę Apokalipsy św. Jana. Zaproponował trójpodział dziejów świata, zajmował się historiozofią i eschatologią, zapowiadał rozpoczęcie nowej epoki, w której obecny Kościół wraz z jego instytucjami przeminie, i przyczynił się do oczekiwań końca świata w roku 1260. Jego nauka przyczyniła się do powstania wielu sekt w XIII wieku, a także w pewnym stopniu wpłynęła na rozłam w łonie zakonu franciszkanów.
„Liber figurarum”
Libro de las Figuras Tabla XII Códice Reggiano (s.XIII) („Liber figurarum”)
„Liber figurarum”
Trójca Święta przedstawiona w postaci trzech przeplatających się pierścieni, napis „IEUE” oznacza tetragram („Liber figurarum”)
„Liber figurarum”
Drzewo dziejów, z oznaczeniem trzech epok („Liber figurarum”)
„Liber figurarum”
Rajmund Llull
(ur. ok. 1232 w Palma na Majorce, zm. ok. 1315)
kataloński tercjarz franciszkański i misjonarz, filozof średniowieczny, poeta, teolog, uważany za pierwotnego wynalazcę kombinatoryki zastosowanej w konstrukcji maszyny logicznej i błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego.
Główne dziełem Llulla jest „Ars generalis ultima” (Ars magna), gdzie przedstawiony jest projekt urządzenia (maszyny logicznej),
w której podmioty i orzeczenia stwierdzeń teologicznych układały się w okręgi, kwadraty, trójkąty i inne figury geometryczne,
a po poruszeniu dźwigni, przekręceniu korby albo obróceniu koła stwierdzenia tworzyły zdania prawdziwe lub fałszywe,
same się dowodząc.
„Logica nova”, 1512
1505 r.
„Liber de ascensu et decensu intellectus”
